- სისტემური ბლოკი (System Unit)რომელსაც Case უწორებენ;
- მონიტორი (Monitor);
- კლავიატურა (Keyboard);
- მაუსი (Mouse).
სისტემური ბლოკი:
სისტემური ბლოკი წარმოადგენს კომპიუტერის უმთავრეს მოწყობილობას, რომელსაც სპეციალური კაბელების საშუალებით უერთდება სხვადასხვა მოწყობილობა. ამ ყუთში ხდება ინფორმაციის წაკითხვაც, გადამუშავებაც და შენახვა. საქართველოში სამწუხაროდ "სისტემურ ბლოკს" უწოდებენ "პროცესორს", რაც ძალიან დიდი შეცდომაა, პროცესორი არის მცირე ზომის მიკროსქემა, რომელიც მოთავსებულია თვითონ სისტემურ ბლოკში და ძირითადად მის მონაცემებზეა დამოკიდებული კომპიუტერის სწრაფქმედება, ამას მოგვიანებით უფრო ვრცლად განვიხილავთ.
მონიტორი (Monitor)
მონიტორი კომპიუტერის ერთ-ერთი ძირითადი ნაწილია. ვინაიდან მისისაშუალებით ვხედავათ კომპიუტერში არსებულ ინფორმაციას, ამიტომ მას ინფორმაციის გამომტან მოწყობილობასაც უწოდებენ. ისევე როგორც სხვა ნებისმიერ მოწყობილობას, მასაც გააჩნია მახასიათებლები, რითიც განისაზღვრება მისი ხარისხი: ესენია:
- ეკრანის ზომა, რომელიც დიაგონალის სიგრძით იზომება, არსებობს 15, 17, 19, 21, 24 დიუმიანი ეკრანები;
- კადრის ცვლის სიხშირე, გამოსახულება ეკრანზე იცვლება და რაც უფრო მაღალია კადრის ცვლის სიხშირე, მით უფრო მდგრადია გამოსახულება და თვალიც უფრო ნაკლებად იღლება;
- გარჩევადობის ხარისხი ანუ ეკრანზე წერტილების რაოდენობა. ეკრანზე წარმოდგენილი ნებისმიერი გამოსახულება იქმნება მასზე დატანილი მიკროსკოპული წერტილების ნათებით, ანუ გამოსახულება შედგება წერტილებისაგან. წერტილები დატანილია ჰორიზონტალურად ორგანიზებულ ხაზებში, რაც უფრო მეტია წერტილების რაოდენობა ამ ხაზებში და შესაბამისად ხაზები ეკრანზე, მით უფრო ხარისხიანია გამოსახულებაც. მაგ.: თუ მონიტორის გარჩევადობაა 1024x728 ეს ნიშნავს რომ მასგააჩნია 728 ჰორიზონტალურად ორგანიზებული ხაზი, 1024 წერტილით თითოეულ მათგანში.
კლავიატურა
კლავიატურა გამოიყენება კომპიუტერში ინფორმაციის შესატანად და მას შემტან მოწყობილობას უწოდებენ. კლავიატურის მეშვეობით კომპიუტერში შეგვიძლია შევიყვა-ნოთ ასოები, რიცხვები, სასვენი ნიშნები და სხვადასხვა სახის სიმბოლოები.
კლავიატურაზე არის განთავსებული კლავიშები, რომლებიც იყოფიან დანიშნულების მიხედვით ჯგუფებად: ალფავიტისა და ციფრების კლავიშები, კურსორის მართვის კლავიშები, ფუნქციონალური და დამხმარე კლავიშები.
ალფავიტის კლავიშები გამოიყენება ტექსტური ინფორმაციის შესატანად. კლავიატურა დაყოფილია ზედა და ქვედა რეგისტრებად. ქვედა რეგისტრზე არსებული ნიშნების (ძირითადად პატარა ასოები და ციფრები) დაფიქსირება ჩვეულებრივ შესაბამის კლავიშზე თითის დაჭერით ხდება, ხოლო ზედა რეგისტრზე არსებული სიმბოლოების (დიდი ასოები და სიმბოლოები) აკრეფვა შესაძლებელია Shift კლავიშთან ერთად.
Caps Lock კლავიშის საშუალებით ხდება რეგისტრის ფიქსაცია. აღნიშნულ კლავიშზე ერთჯერ დაჭერით კლავიატურის მარჯვენა ზედა კუთხეში აინთება შესაბამისი ნათურა და აიკრიფება დიდი ასოები. იმავე ღილაკზე ერთჯერ დაჭერით შესაძლებელია ამ რეჟიმის გათიშვა.
Enter კლავიშის საშუალებით ტექსტის აკრეფის რეჟიმში ხდება ახალ სტრიქონზე გადასვლა; დიალოგურ რეჟიმში – ბრძანების დადასტურება.
Space კლავიში გამოიყენება სიტყვებს შორის ინტერვალის გამოსატოვებლად.
←, ↑, →, ↓ კურსორის მართვის ღილაკებია, რომელთა საშუალებითაც ხდება კურსორის გადაადგილება (კურსორი - ესაა სპეციალური სიმბოლო, რომელიც განსაზღვრავს, რა ადგილზე ხდება შემდეგი სიმბოლოს შეტანა).
მაუსი (Mouse)
მაუსი წარმოადგენს დამხმარე მოწყობილობას სამუშაოს გასაადვილებლად, მაუსი განეკუთვნება კომპიუტერში ინფორმაციის შემტან მოწყობილობას, რომელიც გამოიყენება პროგრამების სამართავად. იგი შედგება ორი ძირითადი ღილაკისაგან: მარცხენა და მარჯვენა. მარცხენა ღილაკი განკუთვნილია სხვადასხვა ბრძანებების გააქტიურებისათვის, მარჯვენა ღილაკი კი კონტექსტური მენიუს (დამხმარე ბრძანებების) გამოძახებისათვის.მაუსს გააჩნია ეკრანზე ადგილმდებარეობის მაჩვენებელი ისარი (Mouse Pointer). სიტუაციიდან გამომდინარე მაუსის მაჩვენებელმა შეიძლება მიიღოს სხვადასხვა ფორმები, რომლებიც მიანიშნებენ მოცემულ მომენტში შესაძლო მოქმედებებზე. მივაქციოთ ყურადღება მაუსის მაჩვენებლის იმ ფორმებს, რომლებიც განსაზღვრავენ კომპიუტერის სტატუსს:
პროცესორი
(Central Processing Unit-CPU)-არის პერსონალური კომპიუტერის ერთ-ერთი ძირითადი ნაწილი, მისი "ტვინი", რომლის საშუალებითაც ხდება პროგრამების შესრლება და მოწყობილობების მართვა.პროცესორი არის პატარა მიკროსქემა, რომელიც დედაპლატაზე ზის მისთვის განკუთვნილ ბუდეშიSoket-ში ან Slot-ში და გადახურებისგან დასაცავად თავზე რადიატორი და ვენტილატორი ადგას.
 |
Slot |
 |
| Socket |
Soket-ის ბუდე უზრუნველყოფს დედაპლატისა და თავად პროცესორის კავშირს. დღეს პროცესორების უმრავლესობაში გამოიყენება არქიტექტურა PGA (Pin Grid Array) და LGA (land grid array), რაც საშუალებას იძლევა პროცესორის ქვედა მხარეს არსებული კონტაქტები (Pin) ჩაისვას პროცესორის ბუდეში.
 |
| PGA |
 |
| LGA |
პროცესორები ერთმანეთისაგან განსხვავდებიან შემდეგი მახასიათებლებით: ტიპი (მოდელი) და ტაქტური სიხშირე.
ტაქტური სიხშირე განსაზღვრავს რამდენი ელემენტალური ოპერაცია სრულდება ერთ წამში. რაც უფრო მაღალი მოდელისაა პროცესორი, მით უფრო ნაკლებ ტაქტურ იმპულსს საჭიროებს ერთი ოპერაციის შესასრულებლად. ტაქტურ სიხშირეს ხშირად პროცესორის და შესაბამისად კომპიუტერის სიჩქარესაც უწოდებენ. მაგალიტად, კომპიუტერი ,რომლის ტაქტური სიხშირეა 2700 მგც (მეგაჰერცი) წამში ასრულებს 2700 მილიონ ოპერაციას, 3000 მგც-იანი - 3000 მლნ ოპერაციას და ა.შ. ტაქტური სიხშირე ორი სახისაა: შიდა და გარე. შიდა ტაქტური სიხშირე ის სიხშირეა, რომლითაც მიმდინარეობს მუშაობა პროცესორიდან შიგნით, ხოლო გარე ტაქტური სიხშირით ხდება მონაცემთა გაცვლა პროცესორსა და კომპიუტერის ოპერატიულ მეხსიერებას შორის.
პროცესორის თანრიგობა. პროცესორს გააჩნია რეგისტრები, რომლებსაც შიდა მეხსიერებასაც უწოდებენ. რეგისტრებში პროცესორი მონაცემებს ინახავს. დროის გარკვეულ მონაკვეთში კომპიუტერს შეუძლია ოპერირება ინფორმაციის განსაზღვრულ რაოდენობაზე, რაც დამოკიდებულია შიდა რეგისტრების თანრიგობაზე. თანრიგი - ეს არის ინფომარციის ერთეული (ერთი ბიტი ინაფორმაცია, 0 ან 1). თუ კომპიუტერს შეუძლია დროის ერთეულში დაამუშაოს ინფორმაციის 8 თანრიგი, მაშინ რეგისტრი და შესაბამისად, პროცესორი 8 თანრიგაა, თუ - 32 თანრიგი , მაშინ პროცესორი 32 თანრიგაა და ა.შ.
დღეისათვის არსებობს პროცესორები ოთხ გეგაბაიტზე მეტი ტაქტური სიხშირით. ამ უკანასკნელ პერიოდში პროცესორების ტაქტური სიხშირის გაზრდა უფრო და უფრო ძნელი გახდა. რამეთუ პროცესორში ტაქტური სიხშირის გაზრდის შესაბამისად იზრდება ტრანზისტორების, გამტარებისა და სქემოტექნიკის სხვა ელემენტების რაოდენობა. ეს უკანასკნელი იწვევს გამოყოფილი სითბოს რაოდენობის ზრდას. პროცესორის გაცივება სქემოტექნიკის ერთ-ერთი მთავარი პრობლემაა. ტემპერატურული ბალანსის დარღვევა კი უარყოფითად მოქმედებს პროცესორის მუშაობაზე. მეცნიერების წინაშე დაისვა სერიოზული ამოცანა, შეექმნათ ისეთი ახალი ტექნოლოგია, რომელიც პროცესორის ტაქტური სიხშირის ამაღლების გარეშე გაზრდიდა კომპიუტერის მწარმოებლურობას. მეცნიერებმა აღნიშნული პრობლემა გადაწყვიტეს პრცესორში ბირთვების რაოდენობის გაზრდით.
რას ნიშნავს პროცესორის მრავალსბირთვიანობა? მაგალითად, რას გულისხმობს ორბირთვიანი პროცესორი? ორბირთვიანი (Dual Core - ორი გული, ორი ბირთვი) პროცესორი ეს არის ერთ „ჩიპში“ ანუ ერთ მიკროსქემაში გაერთიანებული ორი პროცესორი.
ერთბირთვიანისგან გასნხვავებით ორბირთვიან პროცესორს შეუძლია იმუშაოს მრავალ ნაკადიან ინფორმაციასთან. მისი ოპერაციული სისტემა პროგრამულ ნაკადებს უნაწილებს თითოეულ ბირთვს ცალ-ცალკე. რაც თავის მხრივ ზრდის პროცესორის მწარმოებლურობას ტაქტურ სიხშირის გაზრდის გარეშე.
სურათზე მოყვანილია 2 ბირთვიანი პროცესორის სქემა, სადაც შუაში გვერდი გვერდ გამოსახულია 2 ბირთვი
პროცესორის მაასიათებლები
ძირითადი არხი, რომლის მეშვეობითაც მონაცემები მოძრაობენ პროცესორისკენ და პროცესორიდან პირიქით, სისტემური ან მონაცემთა სალტე ეწოდება FSB (Front Side Bus). ამ სალტის სიხშირე და გამტარობა (იგივე თანრიგი) პროცესორის ძირითად მახასიათებელს წარმოადგენს და მისი სწრაფქმედება ამ მონაცემებზეა დამოკიდებული. მონაცემთა სალტის გავლით ინფორმაცია შედის პროცესორში. შესული ინფორმაცია პროცესორმა უნდა მიიღოს, დაამუშაოს და დადასცეს მოწყობილობებს. პროცესორმა, რომ მოასწროს ამ მოქმედებების განხორციელება მისი სამუშაო სიხშირე უნდა აღემატებოდეს სალტის სიხშირესზე რამდენიმეჯერ. პროცესორის შიდა სამუშაო სიხშირეს ეწოდება ტაქტური სიხშირე (Frequency).
როგორ მიიღწევა ტაქტური სიხშირე? როდესაც პროცესორი მზადდება, მწარმოებელი წინასწარ განსაზღვრავს თუ რა დანიშნულებისათვის უნდა იყოს გამოყენებული იგი და მისი სალტის სიხშირისაგან გამომდინარე განსაზღვრავს, თუ რამდენჯერ უნდა აღემატებოდეს ტაქტური სიხშირე სალტის სიხშირეზე. შესაბამისად აგეგმარებს პროცესორის არქიტექტურას და განუსაზღვრავს მას გარკვეულ კოეფიციენტს, რათა ტაქტური სიხშირე გახდეს მონაცემთა სალტის სიხშირის ჯერადი. ამ კოეფიციენტს უწოდებენ მამრავლს (Multiplayer). იგი შეიძლება იყოს 1-დან 25-მდე. ანუ მივიღეთ მარტივი ფორმულა;
Freq = FSB (Mhz) * Multiplayer
FSB სიხშირე სხვადასხვა პროცესორისთვის შეიძლება იყოს 66, 100, 133, 266, 333, 400, 533, 800 MHz და მეტი. თუ პროცესორს მწარმოებლისგან განსაზღვრული აქვს მამრავლი 4,5. მაშინ 100 MHz სალტის მქონე პროცესორი იმუშავებს 450 MHzტაქტურ სიხშირეზე, ხოლო 800 Mhz სალტეზე ტაქტური სიხშირე იქნება 800*4,5=3600 MHz ანუ 3,6 GHz.
ზოგიერთ შემთხვევაში შესაძლებელია პროცესორის ტაქტური სიხშირე ხელოვნურად გავზარდოთ, მას აჩქარებას, აქსელერაციას უწოდებენ (Overclocking,Разгон). არსებობს აქსელერაციის ორი გზა. ფორმულიდან გამომდინარე შეიძლება ბიოსიდან გავზარდოთ სალტის სიხშირე და მამრავლი, ან სალტის სიხშირე გავზარდოთ დედაპლატაზე არსებული გადამრთველების მეშვეობით, რომელიც დედაპლატის პასპორტში ან დედაპლატაზე იქნება მითითებული.
პროცესორი შედგება მიკროსკოპული ტრანზისტორებისაგან, რომელთა ფიზიკური ზომა მიკრო და ნანო განზომილებებია. თანამედროვე პროცესორები 0,032 მიკრომეტრი და 0,045მკმ ტექნოლოგიითაა დამზადებული. არსებობს აგრეთვე 0,065 0,09; 0,13; 0,18; 0,25 მკმ ზომის ტრანზისტორიანი პროცესორებიც (ეს ზომები ნანომეტრებში შესაბამისად იქნება 32, 45, 65, 90, 130, 180, 250 ნმ). რაც უფრო პატარაა ტრანზისტორი, მით მეტი რაოდენობა ეტევა პროცესორის კრისტალში, მით ნაკლებ ენერგიას მოიხმარს და სითბოს გამოყოფაც ნაკლები აქვს. თანამედროვე პროცესორებში მათმა რაოდენობამ ერთ მილიარდს გადააჭარბა.
ტრანზისტორები გარკვეული ლოგიკით უკავშირდბიან ერთმანეთს და მათგან მომავალი იმპულსები გამოდის პროცესორის ფეხებზე, რომლებითაც ის გადაეცემადედაპლატას. რაც მეტი ტრანზისტორია მოთავსებული პროცესორში, მით მეტი იმპულსი გამოდის მათგან, შესაბამისად მეტი რაოდენობის კონტაქტები აქვს პროცესორს, ამიტომ არსებობს სხვადასხვა რაოდენობის კონტაქტიანი პროცესორები, მაგ; 370, 462, 478, 771, 775, 1155, 1156 და ა.შ. შესაბამისად რაც მეტი კონტაქტიანი აქვს პროცესორს, მით მეტი დავალების შესრულება შეუძლია და უფრო ძლიერია.
ტრანზისტორები განლაგებული არიან პროცესორის 4 ძირითად კვანძში
არითმეტიკული ლოგიკური მოწყობილობა - ALU (Arithmetic and Logic Unit). ამ კვანძში ხდება არითმეტიკული მოქმედებები და ლოგიკური ოპერაციები. როდესაც ჩვენ ვმუშაობთ საოფისე ან სხვადასხვა მარტივ პროგრამებში ამ დროს პროცესორში ხდება მონაცემთა არითმეტიკული (შეკრება, გამოკლება, გაყოფა, გამრავლება) დამუშავება და სხვადასხვა გარდამქმნელების მეშვეობით ვხდავთ ჩვენი მუშაობის შედეგს.
მცურავ მძიმიან რიცხვებთან მომუშავე მოწყობილობა - FPU (Fload Point Unit).რთულ გრაფიკულ და მულტიმედიურ პროგრამებში მუშაობისას პროცესორს უწევს წილად რიცხვებთან რთული მათემატიკური ოპერაციების ჩატარება, აგრეთვე ტრიგონომეტრიული გამოთვლები. ამ სამუშაოს შესრულებაზე პასუხისმგებელია ეს კვანძი. მას თანაპროცესორსაც უწოდებენ.
მაკონტროლებელი მოწყობილობა - CU (Control Unit). ეს კვანძი აკონტროლებს პროცესორში შემომავალ და გამავალ მონაცემებს და უზრუნველყოფს დანიშნულების ადგილამდე მათ მისვლას.
ქეშმეხსიერება - Cache. იგი წარმოადგენს მცირე ზომის ბუფერს (საწყობს), სადაც პროცესორი ინახავს ყველაზე აუცილებელ მონაცემებს, რადგან საჭიროების შემთხვევაში ყოველთვის გვერდით ჰქონდეს. 
ქეშმეხსიერება
CPU ასრულებს პროგრამას, რომელიც წარმოადგენს ბრძანებათა თანამიმდევრობას. პროცესორის ყოველ მოდელს შესასრულებელი აქვს ბრძანებების ნაკრები. პროგრამაში მუშაობის დროს CPU მონაცემების ყველა ელემენტს ამუშავებს ბრძანებათა ნაკრების შესაბამისად. სანამ CPU ასრულებს პროგრამის ერთ ნაბიჯს, დანარჩენი ბრძანებები და მონაცემები ინახება გვერდით სპეციალურ მეხსიერებაში, რომელსაც CACHE (ქეშ მეხსიერება) ეწოდება.
ქეშ-მეხსიერება არის ზესწრაფი მეხსიერება, სადაც ინახება წინასწარ გამზადებული ინფორმაცია, რომელიც პროცესორს დაჭირდება დასამუშავებლად. ელექტრონულად ქეშის მოვალეობას ტრანზისტორები ასრულებენ, რომლებიც ჩიპებშია განთავსებული და პროცესორის კრისტალშია ჩაშენებული.
ქეშის მაქსიმალური ეფექტურობა მიიღწევა მაშინ, როდესაც მისი და პროცესორის შემაერთებელი არხის სიხშირე უახლოვდება ტაქტურ სიხშირეს. ამიტომ მოხერხდა ქეშის ინტეგრაცია პროცესორის კრისტალში და ამ შემთხვევაში იგი უშუალოდ პროცესორის ტაქტურ სიხშირეზე მუშაობს. პროცესორში განლაგებული ტრანზისტორების ნახევარზე მეტი ქეშმეხსიერებას ეკუთვნის.
პრიორიტეტის მიხედვით ქეში იყოფა სამ დონედ (Level). პირველი დონეში (L1)ინახება ის ინფორმაცია, რომელსაც კონკრეტულ მომენტში იყენებს პროცესორი. მეორე დონეში (L2) ინახება ინფორმაცია, რომელიც ცოტა ხანში დაჭირდება პროცესორს, ხოლო მესამე დონე (L3) აგროვებს და ინახავს ინფორმაციას, რომელსაც გამოიყენებს პროცესორი უახლოეს მომავალში.
L1 ქეშის მოცულობა 32 KB-დან 128 KB-მდე მერყეობს, L2-128 KB-დან 12 MB-მდე. L3-32 MB და მეტიც შეიძლება იყოს.
პროცესორის ინსტრუქციები
სიჩქარის გასაზრდელად ზოგიერთ CPU-ში გამოიყენება HT (Hyper Threading)ტექნოლოგია. ამ ტექნოლოგიით დამზადებულ პროცესორებს ოპერაციული სისტემა ერთ ფიზიკურ ბირთვს აღიქვავს ორ ლოგიკურ ბირთვად და ჰყოფს მათ რესურსებს სხვადასხვა დავალებების შესასრულებლად. ასეთ შემთხვევაში CPU შეუძლია ყოველ კონვეიერზე კოდის რამდენიმე ფრაგმენტი დაამუშაოს.
MMX არის მულტიმედიურ ინსტრუქციათა ნაკრები, რომელიც ჩაშენებულია Intel-ის პროცესორებში. პროცესორებს MMX ტექნოლოგიით შეუძლიათ შეასრულონ უამრავი მულტიმედიური ტიპის ოპერაცია, რომლებიც ჩვეულებრივ ცალკე სრულდება ვიდეო ან აუდიოკარტაში. MMX ინსტრუქციათა ნაკრებით სარგებლობა შეუძლიათ მხოლოდ იმ პროგრამებს, რომლებიც სპეციალურად ამ ბრძანებებისათვის დაიწერა. ყველა თანამედროვე პროცესორი შეიცავს ასეთ ინსტრუქციებს და შეგვხვდება პროცესორები SSE, SSE2, SSE3, SSE4.1, SSE4.2 AVX ინსტრუქციათა კრებულით, ხოლო AMD იყენებს 3D now და Enhanced 3D now ინსტრუქციებს.
SSE-შეიცავს 70 ინსტრუქციას
SSE2-შეიცავს 144 ინსტრუქციას
SSE3-შეიცავს 13 ინსტრუქციას
SSE4.1-შეიცავს 47 ინსტრუქციას
SSE4.2-შეიცავს 7 ინსტრუქციას
SMM (System Management Mode) სისტემის მართვის რეჟიმი, პროცესორს საშუალებას აძლევს არეგულიროს თავისი კვება მუშაობის რეჟიმის შესაბამისად, ანუ თუ მას არ აქვს სრული დატვირთვა იმუშაოს ნაკლებ ტაქტურ სიხშირეზე და შესაბამისად ნაკლები ენერგია მოიხმაროს.ასეთი პროცესორები აუცილებელია პორტატულ კომპიუტერებში, სადაც კვება ბატარიებიდან ხდება და შესაბამისად ეკონომიაა საჭირო.
OEM და BOX პროცესორები
კორპორაცია Intel და AMD ს პროცესორები გაყიდვაში გამოდის ორი სახით: BOX- ირებული პროცესორი და OEM პროცესორი. პროცესორის ყიდვისას BOX-ირებული პროცესორის კომპლექტში შედის ფრიალა (ქულერი) თავისი თბოამრიდებლით (პასიური გამაგრილებელი), თერმოპასტა და საგარანტიო ფურცელი. BOX-ირებული,ცენტრალური პროცესორის შეძენისას მასზე ვრცელდება დამამზადებელი ქარხნის 3 წლიანი გარანტია, როდესაც OEM-ის ცენტრალურ პროცესორს ფირმა ყიდულობს დიდი რაოდენობით (თითოეულ ყუთში არის 100 ცენტრალური პროცესორი), საგარანტიო პირობებზე პასუხისმგებელი თვითონ შემსყიდველი ფირმაა, რომელიც ახდენს ამ პროცესორების რეალიზაციას. მას არ მოყვება ქარხნული გარანტია, ფრიალა თავისი თბო ამრიდებლით და არც თერმოპასტა.
 |
| BOX |
 |
| OEM |
დამყარდა მსოფლიო რეკორდი, მაქსიმალური ტაქტური სიხშირის განვითა-
რებაზე. ტაქტური სიხშირის გაზრდა ცენტრალური პროცესორის გაყინვით
შეიძლება, რისთვისაც იყენებენ აზოტის ქვეჟანგს.
კომპიუტერები
იყოფიან:
• პერსონალურ კომპიუტერებად; სერვერებად; სუპერკომპიუტერებად.
პერსონალური კომპიუტერები
თავის მხრივ იყოფიან: სტაციონალურ (დესკტოპები, ნეტტოპები,
მონობლოკები), პორტატულ კომპიუტერებად (ნოუთბუქები,
ნეტბუქები, პლანშეტები, პლანშეტური ნეტბუქები, ჯიბის კომპიუტერები). პერსონალური კომპიუტერები. სტაციონალური კომპიუტერები.
დესკტოპები (სამაგიდო კომპიუტერები). ესენი არიან ყველაზე მაღალი წარმადობის
მქონე პერსონალური კომპიუტერები, ნეტტოპები. წარმოადგენს სისტემური ბლოკის მინიმიზირებულ ვერსიას,
ზომის გარდა გამოირჩევა დაბალი ენერგომოხმარებითა და ხმაურის გამოყოფით, შედარებით მცირე წარმადობით, მონობლოკები- წარმოადგენს
ასევე სტაციონალურ კომპიუტერს, მაგრამ არა ცალკე გამოყოფილი სისტემური ბლოკით, მას
აქვს მონიტორთან ერთიანი კორპუსი. სისტემური ბლოკი განლაგებულია მონიტორის უკან, რაც
ქმნის გარკვეულ მოხერხებულობას კომპიუტერთან მუშაობისას. პორტატული კომპიუტერები. ნოუტბუქები.
ესენი
არიან კომპიუტერები, რომლებიც შეგვიძლია მარტივად გადავიტანოთ, ისინი აგებულნი არიან
წიგნის პრინციპზე, გაღება-დახურვის პრინციპზე, ყველა მოწყობილობა გაერთიანებულია ერთ
კორპუსში, სისტემური ბლოკი, მონიტორი, კლავიატურა და მაუსი (თაჩპედი - touchpad). ნეტბუქები.
გამოირჩევიან შედარებით მცირე ზომით და გაზრდილი
ავტონომიურობით (გაზრდილია კუმულატორიდან მუშაობის დრო), ისინი გამოირჩევიან ნოუტბუქთან
შედარებით მცირე წარმადობით, რადგან მათი ძირითადი დანიშნულება ინტერნეტთან, ყოველდღიურად
საჭირო პროგრამულ უზრუნველყოფასთან მუშაობა და მედიაშიგთავსის დათვალიერებაა. პლანშეტები ასევე გადასატან კომპიუტერებს წარმოადგენენ, მათი
ძირითადი დამახასიათებელია კლავიატურის და მაუსის არარსებობა (ისინი ინტეგრირებულნი
არიან მონიტორზე Touchscreen). პლანშეტური ნეტბუქები. წარმოადგენენ პლანშეტისა და ნეტბუქის
გაერთიანებას. ჯიბის პერსონალური კომპიუტერი (Pocket PC). სერვერები და მეინფრეიმები. სერვერების მცნება გადაჯაჭვულია მეინფრეიმების მცნებასთან,
ორივე შემთხვევაში საუბარია დიდი ზომის და მაღალი წარმადობის მქონე კომპიუტერებზე,
განსხვავება ისაა, რომ მეინფრეიმები წარმოადგენენ ცენტრალურ კომპიუტერს, მაშინ როცა
სერვერი შეიძლება წარმოადგენდეს სტრუქტურის შედარებით ნაკლებად მნიშვნელოვან ნაწილს.
ისინი გამოიყენება სამეცნიერო და კვლევითი დანიშნულებით, ინფორმაციის საცავებსაც წარმოადგენდნენ.
სუპერკომპიუტერები წარმოადგენენ ყველაზე მაღალი წარმადობის მქონე სერვერულ
კომპიუტერებს, ეს არის მრავალკომპიუტერიანი და მრავალპროცესორიანი კომპლექსი, რომელიც
იკავებს დიდი მოცულობის მქონე დაწესებულებას, მათ გააჩნიათ ერთიანი მეხსიერება და სხვა
საერთო მოწყობილობები, ისინი გამოიყენება ძალიან დიდი მოცულობის მქონე სამუშაოების
შესასრულებლად (ტრილიონი ოპერაციები წამში)
ინტერაქტიური დაფა, იგი
წარმოადგენს კომპიუტერის, პროექტორის და სენსორული ეკრანის გაერთიანებას. დაფაზე პროექტორის
მეშვეობით პროეცირდება კომპიუტერის სამუშაო მაგიდის გამოსახულება, ხოლო მომხმარებელი
მასთან მუშაობს ისე, როგორც ჩვეულებრივ დაფასთან, წერს მასზე სტილუსის ან უბრალოდ თითის
გამოყენებით, ინტერაქტური დისფლეი კი წარმოადგენს დიდი ზომის პლანშეტს. კომპიუტერის აგებულება. პერსონალური კომპიუტერი შედგება სხვადასხვა მოწყობილობისაგან,
ერთნი არიან განთავსებული სისტემური ბლოკის შიგნით (მაგ. ოპერატიული მეხსიერება, კვების
ბლოკი, დედაპლატა ...), დანარჩენები ემსახურებიან ინფორმაციის შეტანა-გამოტანას და
მიერთებულნი არიან სისტემურ ბლოკზე (მონიტორი, კლავიატურა, პრინტერი, სკანერი
...). სისტემური ბლოკის შიგნით განლაგებულია ელექტრო ენერგიით კვების უზრუნველყოფის,
ინფორმაციის დამუშავებისა და შენახვის დანიშნულების მქონე მოწყობილობები, ესენია კვების
ბლოკი, დედაპლატა, პროცესორი, ოპერატიული მეხსიერება, მყარი დისკი (შეიძლება მყარსხეულიანი
დისკიც), ოპტიკური დისკების წამკითხველი, სხვა გაფართოების სქემები (მაგალითად გრაფიკული
ადაპტერი) და ასევე მექანიკური ნაწილები, რომლებიც უზრუნველყოფენ სისტემის გაგრილებას.
კვების ბლოკი. ის კვებავს ელექტროენერგიით სისტემურ ბლოკში შემავალ მოწყობილობებს,
იგი წარმოადგენს ქსელში არსებული ცვლადი დენიდან მუდმივ დენში ელენერგიის გარდამქმნელს
(შემავალი ძაბვაა ცვლადი 220 ვოლტი, ხოლო გამომავალი მუდმივი 12, 5 და 3,3 ვოლტები).
მისი ძირითადი მახასიათებელია სიმძლავრე, იზომება ვატებში (1ვატი = 1ვოლტი * 1ამპერზე).
ძირითადად გავრცელებულია 350W, 450W, 550W, 650W, სიმძლავრის მქონე კვების ბლოკები,
კვების ბლოკის მაღალი სიმძლავრე ძირითადად განსაზღვრავს მის მაღალ ფასსაც. განვმარტოთ
მცნება ფორმ-ფაქტორი: ეს არის ამა
თუ იმ მოწყობილობის ფორმა და ძირითადი ფიზიკური მახასიათებლები. თანამედროვე, ფართოდ
გამოყენებულ ფორმ-ფაქტორს წარმოადგენს სტანდარტი ATX (Advanced Technology
Extended) და მისი მოდიფიკაციები. სტანდარტი ATX განსაზღვრავს მოწყობილობათა გეომეტრიულ
ზომებს, მისაერთებლების ტიპებს და ა.შ. ამიტომ არჩევისას კვების ბლოკი თავსებადი უნდა
იყოს სხვა ATX სტანდარტის მოწყობილობებთან დედაპლატასთან, სისტემური ბლოკის ყუთთან
... დედაპლატა. დედაპლატას ასევე უწოდებენ
მთავარ ან სისტემურ სქემას, წარმოადგენს კომპიუტერის ერთ-ერთ ძალიან მნიშვნელოვან მოწყობილობას,
მისი ძირითადი დანიშნულება განისაზღვრება ყველა მასზე მიერთებული მოწყობილობის ურთიერთქმედების
უზრუნველყოფით, ასევე იგი წარმოადგენს საბაზო მოწყობილობას პროცესორის, ოპერატიული
მეხსიერების განთავსებისათვის და მათი ნორმალური ფუნქციონირების უზრუნველყოფისათვის.
მისი ძირითადი მახასიათებლებია: ფორმ-ფაქტორი, კვება, პროცესორის ბუდე (სოკეტი), სლოტების
რაოდენობა და მხარდაჭერილი ოპერატიული მეხსიერების ტიპი, სალტის თანრიგიანობა და სიხშირე,
ჩიპსეტი, სქემაზე არსებული სხვადასხვა სისტემები, მისაერთებლები, ბიოსის შესაძლებლობები.
ფორმ-ფაქტორი. არსებობს სხვადასხვა ფორმ-ფაქტორის სქემები, მათი ცოდნა აუცილებელია
იმიტომ, რომ მოვახდინოთ მისი სისტემური ბლოკის კორპუსში ჩამაგრება, კვების ბლოკის მიერთება.
ძირითადად გამოიყენება ATX ფორმ-ფაქტორი, კვება.
დედაპლატის კვება ხორციელდება კვების ბლოკიდან გამომავალი სპეციალური მისაერთებლების
დედა პლატაზე შესაბამის შესაერთებელში ჩამაგრებით. აუცილებელია კვების ბლოკის და დედაპლატის
მისაერთებლები იყოს ურთიერთთავსებადი, მაგალითად არსებობს 20 კონტაქტანი და 24 კონტაქტიანი
მიერთება. დედაპლატაზე კვების მიწოდება არ ხორციელდება მხოლოდ ამ მისაერთებლის მეშვეობით,
არსებობს სხვა დამატებითი მისაერთებლებიც და ასევე საჭიროა სისტემურ ბლოკში განთავსებული
მოწყობილობების (მაგ. მყარი დისკი, ოპტიკური წამკითხველი და ა.შ.) ელექტრული კვებით
უზრუნველყოფა. პროცესორის ბუდე
(სოკეტი). მისაერთებლის ტიპი, რომელშიც დედაპლატაზე მაგრდება პროცესორი, მაგალითად
LGA775, რიცხვი მიუთითებს კონტაქტების რაოდენობაზე. იგი აუცილებლად უნდა ემთხვეოდეს
პროცესორის კონტაქტების რაოდენობას, წინააღმდეგ შემთხვევაში იგი დედაპლატაზე ვერ დამაგრდება.
არსებობს Intel-ის ფირმის LGA 775, LGA 1155, LGA 1366, LGA 2011 და ა.შ. სოკეტები,
ხოლო კომპანია AMD-ს მიერ წარმოებული პროცესორებისათვის არის AM2, AM2+, AM3,
AM3+, FM1, FM2 და ა.შ. სოკეტები. (AMD AM3 და Intel LGA 1366 სოკეტები). სლოტების რაოდენობა და მხარდაჭერილი ოპერატიული
მეხსიერების ტიპები. სლოტები წარმოადგენენ დედაპლატაზე სხვადასხვა სქემების,
მათ შორის ოპერატიული მეხსიერების ჩასამაგრებლებს, როგორც წესი დედაპლატები აღჭურვილია
2, 4 ოპერატიული მეხსიერების დასამაგრებლით, შეიძლება იყოს უფრო მეტიც. მეხსიერების
სლოტები შეიძლება გათვალისწინებული იყოს ერთი და იგივე ტიპის ოპერატიული მეხსიერების
ან სხვადასხვა ტიპის ოპერატიული მეხსიერების .
სალტის თანრიგიანობა და სიხშირე. სალტე წარმოადგენს გზას, მაგისტრალს,
რომლითაც ხდება მონაცემების გადაცემა კომპიუტერის სხვადასხვა ფუნქციონალურ ბლოკს შორის,
სალტეების მეშვეობით ხდება ინფორმაციის გადაცემა პროცესორსა და ოპერატიულ მეხსიერებას,
ასევე პროცესორსა და კომპიუტერის სხვა მოწყობილობებს შორის, იგი რაც უფრო ფართოა, მით
მეტია კომპიუტერის წარმადობა, სალტის სიგანე
(გამტარუნარიანობა) იზომება ბიტებში, დღესდღეობით არსებული პერსონალური კომპიუტერების
სალტის სიგანე 32 ან 64 ბიტს შეადგენს , სალტის მახასიათებელია ასევე სიხშირე.
იზომება ჰერცებში (Hz), კომპიუტერის მიკროსქემაში ლოგიკური სიგნალების ყოველი ცვლილება
ხდება გარკვეული ინტერვალებით, რომელსაც ეწოდება ტაქტები. თეორიულად 100 მეგაჰერცი
აღნიშნავს რომ სრულდება 100 000 000 ოპერაცია წამში. რაც მაღალია იგი მით მეტი ინფორმაციის
გადაცემა ხორციელდება დროის გარკვეულ ერთეულში და მით უფრო სწრაფმოქმედია კომპიუტერი.
თანრიგიანობა და სიხშირე საბოლოო ჯამში განსაზღვრავენ მონაცემთა გადაცემის სიჩქარეს,
ტაქტური სიხშირე * თანრიგიანობაზე = მონაცემთა გადაცემის სიჩქარეს. მაგ.: 100Mhz *
64 = 6400 მეგაბიტი/წამში. ჩიპსეტი. დედაპლატაზე არსებული მიკროსქემების ნაკრები, იგი
ასრულებს დამაკავშირებელი ელემენტის როლს, რომელიც უზრუნველყოფს სიგნალის გავლას სალტეებით
ოპერატიულ მეხსიერებამდე, გაფართოების სლოტებამდე, ცენტრალურ პროცესორამდე და სხვა
მოწყობილობებამდე. ბიოსი (BIOS).
ბიოსი – შეტანა გამოტანის საბაზო სისტემა, მისი ძირითადი ფუნქციაა კომპიუტერის საწყისი
გაშვება, ტესტირება და მოწყობილობების პირველადი კონფიგურირება, რესურსების განაწილება
მოწყობილობებს შორის და ოპერაციული სისტემის ჩატვირთვის პროცესის აქტივაცია. ფიზიკურად
ბიოსი წარმოადგენს რამოდენიმე პროგრამის ნაკრებს, რომელიც მუდმივად, კომპიუტერისათვის
ელენერგიის მიწოდების შეწყვეტის შემდეგაც, ინახება დედაპლატაზე განთავსებულ სპეციალურ
მიკროსქემაში. შესაძლებელია მისი პარამეტრების კონფიგურირებაც, ამისათვის სპეციალური
კლავიშის (ძირითადად ღილაკი Del ან F2) გამოყენებით, ოპერაციული სისტემის ჩატვირთვამდე
უნდა გაიშვას პროგრამა Bios Setup Utility ან CMOS Setup Utlity. ბოსის თანამედროვე
ალტერნატივას წარმოადგენს UEFI (Unified Extensible Firmware Interface), იგი წარმოადგენს
მოდულურ პროგრამირებად ინტერფეისს, რომელიც შეიცავს ტესტურ, სამუშაო და ჩამტვირთავ
სერვისებს, მოწყობილობათა დრაივერებს, კომუტაციის პროტოკოლებს, ფუნქციონალურ გაფართოებებს
და საკუთარ გრაფიკულ გარსს. გარე მოწყობილობი, რომლებიც აუცილებელია კომპიუტერის
ფუნქციონირებისათვის (კლავიატურა, მაუსი, მონიტორი) და ასევე სხვა პერიფერიული მოწყობილობები
(პრინტერი, სკანერი, დინამიკი, ვებკამერა) აუცილებლად უნდა იყოს მიერთებული დედაპლატაზე,
წინააღმდეგ შემთხვევაში მათ ვერ გამოვიყენებთ.
PS/2 მისაერთებელი, მაუსის და კლავიატურის მისაერთებლად. მოცემულ შემთხვევაში
დედაპლატაზე გათვალისწინებულია 1 მისაერთებელი ორივესათვის, დედაპლატაზე USB 3.0 პორტები მონიშნულია ლურჯი ფერით,
განსხვავება ამ ორ კონექტორს შორის ის არის, რომ USB 3.0 წარმოადგენს USB 2.0 ტექნოლოგიის
გაგრძელებას, მის თანამედროვე ვარიანტს. USB 2.0-ის ინფორმაციის გადაცემის მაქსიმალური
სიჩქარე 480 მეგაბიტია/წამში, ხოლო USB 3.0-ის 5 გიგაბიტი/წამში ანუ დაახლოებით ათჯერ
მეტი. D-SUB და DVI მისაერთებლები – წარმოადგენენ მონიტორის ან პროექტორის მისაერთებლებს.
D-SUB ანალოგური მისაერთებელია, მოძველებული ტიპის მონიტორების მიერთებისათვის, ხოლო
DVI წარმოადგენს მის თანამედროვე ციფრულ და უფრო მეტი შესაძლებლობების მქონე ვარიანტს.
Lan მისაერთებელი - ქსელის კაბელის მისაერთებლად. GbE Lan - მისაერთებლის არსებობის
შემთხვევაში კომპიუტერს ქსელში ინფორმაციის გადაცემა და მიღება შეეძლება 1 გიგაბიტი/წამში
სიჩქარით, თუ სტანდარტული მისაერთებელია მაშინ მაქსიმალური სიჩქარე იქნება 100 მეგაბიტი/წამში.
HD audio და Optical Digital Audio Output - აუდიომოწყობილობების (სპიკერები, მოკროფონები,
ყურსასმენები) მისაერთებლები. HDMI (High-Definition Multimedia Interface) - მაღალი
გარჩევადობის მულტიმედია ინტერფეისი, გამოიყენება მაღალი ხარისხის ციფრული ვიდეომონაცემების
გადასაცემად და ასევე შეუძლია გადასცეს აუდიოსიგნალებიც. პროცესორი (ცენტრალური პროცესორი). პროცესორი არის კომპიუტერის ძირითადი
ელემენტი, რომლის მეშვეობითაც ხდება იმ ინფორმაციის დამუშავება, რომელიც განთავსებულია,
როგორც საკუთარ, ისე სხვა მოწყობილობების მეხსიერებაში. ამის გარდა იგი ხელმძღვანელობს
სხვა მოწყობილობების მუშაობასაც. რაც ძლიერია პროცესორი ძირითადად მით უფრო სწრაფად
მუშაობს კომპიუტერი. პროცესორის შინაგანი სქემა შედგება არითმეტიკულ-ლოგიკური მოწყობილობისაგან,
შიდა მეხსიერებისაგან (რეგისტრები), ქეშ მეხსიერებისაგან (ზესწრაფი მეხსიერება) და
ასევე სქემებისგან რომლებიც წარმართავენ ყველა ოპერაციას და სქემები, რომლებიც მართავენ
გარე მოწყობილობებს - სალტეებს. მისი ძირითადი მახასიათებლებია: თანრიგიანობა, ტაქტური
სიხშირე, ბირთვების რაოდენობა, შინაგანი სიხშირის გამამრავლებელის კოეფიციენტი, ქეშ
მეხსიერება. თანრიგიანობა. პროცესორში შესული ინფორმაცია, რომელის წარმოდგენილია მონაცემებით და ბრძანებებით
პროცესორში ხდება გარე სალტეების საშუალებით, ინფორმაციის დამუშავება ხორციელდება არითმეტიკულ-ციფრულ
მოწყობილობაში, ხოლო დამუშავებული მონაცემების გამოტანა ხდება გამოტანის მოწყობილობების
მეშვეობით. რაც მეტია პროცესორის ყველა სქემის თანრიგიანობა მით მეტი ინფორმაციის დამუშავება
შეუძლია მას გარკვეული დროის ერთეულში. პერსონალური კომპიუტერები აღჭურვილია 32 და
64 თანრიგიანი პროცესორებით. ტაქტური სიხშირე. თანრიგიანობასთან ერთად დიდ როლს ასრულებს
ასევე ტაქტური სიხშირეც. მისი განზომილების ერთეულია ჰერცი. ერთი მეგაჰერცი - ეს არის
ერთი მილიონი ტაქტი წამში, შესაბამისად 1000 მეგაჰერცი, ანუ 1 გიგაჰერცი ეს არის 1
მილიარდი ტაქტი წამში. რაც მაღალია ტაქტური სიხშირე, მით სწრაფად ხდება წარდგენილი
ინფორმაციის დამუშავება. ბირთვების რაოდენობა.
მრავალბირთვიანი პროცესორი არის პროცესორი, რომელიც შეიცავს ორ ან მეტ გამომთვლელ ბირთვს
ერთ პროცესორულ კრისტალზე ან ერთ კორპუსში. არსებობს ორბირთვიანი, ოთხბირთვიანი (სერვერების
შემთხვევაში ბირთვების რაოდენობა შეიძლება აღწევდეს 32-ს და მეტსაც). დღეს კომპიუტერებს
უწევთ ბევრი დავალების ერთდროულად შესრულება. პროცესორში ბევრი უჯრაა ინფორმაციის
დამუშავებისათვის, რომლებსაც ეწოდება რეგისტრები, მაგრამ მათში როგორც წესი პროცესორი
არაფერს არ ინახავს, ამიტომ პროცესორის და კომპიუტერული სისტემის მუშაობის აჩქარებისათვის
პროცესორში განხორციელდა ქეშირების ტექნოლოგიის ინტერგირება. ქეში არის მეხსიერების უჯრების მცირე რაოდენობა, რომლებიც ასრულებენ ბუფერის
როლს. როდესაც ხდება ინფორმაციის საერთო მეხსიერებიდან წაკითხვა, ასლი იგზავნება ქეშ
მეხსიერებაში. ეს საჭიროა იმიტომ, რომ ინფორმაცია გახდეს უფრო სწრაფად მისაწვდომი პროცესორისათვის. ოპერატიული მეხსიერება (RAM -
random access memory), არის მოწყობილობა, რომელიც გამოიყენება გადასამუშავებელი ინფორმაციის (მონაცემების)
და მონაცემთა დამუშავების მართვის პროგრამების დროებით შესანახად. კონსტრუქციულად იგი
წარმოადგენს მიკროსქემების ნაკრებს, რომელიც განთავსებულია ერთ მცირე ზომის სქემაზე,
აღნიშნული მოდული (მოდულები) მაგრდება კომპიუტერის დედაპლატის ტიპის მიხედვით გათვალისწინებულ
შესაბამის ჩასამაგრებელში. ოპერატიული მეხსიერება არის ენერგოდამოკიდებული, ანუ კომპიუტერისათვის
ელექტრო ენერგიის მიწოდების შეწყვეტის შემთხვევაში მასში განთავსებული ინფორმაცია იშლება
და აღდგენას აღარ ექვემდებარება. მისი ძირითადი მახასიათებლებია: ტიპი, მეხსიერების
მოცულობა და სიხშირე. ტიპის მიხედვით არსებობს: DDR1, DDR2, DDR3 და DDR4 ოპერატიული
მეხსიერებები. DDR იშიფრება როგორც მონაცემთა გადაცემის ორმაგი სიჩქარე (Double
Data Rate). გავრცელებულია 1გბ, 2გბ, 4გბ, 8გბ, 16გბ მოცულობის.მყარი დისკი HDD (Hard Disk
drive).
წარმოადგენს მუდმივ დამმახსოვრებელ მოწყობილობას, გათვალიწინებულია კომპიუტერში არსებული
ინფორმაციის ხანგრძლივი ვადით შესანახად, მასში ასევე ინახება ოპერაციული სისტემა.
მყარი დისკი წარმოადგენს თანამედროვე კომპიუტერის ერთ–ერთ ძირითად ნაწილს, მასზე (მასში
განთავსებულ ფირფიტებზე) ინფორმაციის ჩაწერა ხორციელდება მაგნიტური მეთოდით. მყარი
დისკის ძირითადი მახასიათებლებია: მეხსიერების მოცულობა, დისკის ბრუნვის სიჩქარე, ბუფერის
მოცულობა. მეხსიერების მოცულობა: განისაზღვრება იმ ინფორმაციის მაქსიმალური მოცულობით,
რომელიც შესაძლებელია განთავსდეს მასზე და ძირითადად ზომება გიგაბაიტებში ან ტერაბაიტებში
(გავრცელებულია 300 გბ - 2 ტერა ბაიტის მოცულობის, არსებობს უფრო დიდი და ნაკლები ზომებიც).
დისკის ბრუნვის სიჩქარე: განისაზღვრება წუთში დისკის ბრუნთა რაოდენობის მიხედვით, ამ
პარამეტრზეა მნიშვნელოვნად დამოკიდებული მონაცემთა წაკითხვის და ჩაწერის სიჩქარე. არსებობს
5400-დან 7200 ბრუნამდე/წუთში მყარი დისკები, თუმცა სერვერებისათვის გამოიყენება
10 000 და 15 000 ბრ/წთ. სიჩქარის მქონე მყარი დისკები. ბუფერის მოცულობა: ბუფერი წარმოადგენს შუალედურ მეხსიერებას, რომელიც
გათვალისწინებულია წაკითხვა/ჩაწერის სხვადასხვა სიჩქარეთა გასათანაბრებლად და გადასაცემად.
თანამედროვე დისკებში იგი მერყეობს 8-დან 128 მეგაბაიტამდე. იმისათვის, რომ შესაძლებელი
იყოს დისკთან მუშაობა საჭიროა იგი დაფორმატდეს, ანუ უნდა იქნას შექმნილი დისკის ფიზიკური
და ლოგიკური სტრუქტურა. ფიზიკური სტრუქტურა შედგება დისკზე კონცენტრირებული ბილიკების
შექმნისგან, რომლებიც თავის მხრივ იყოფიან სექტორებად (512 ბაიტი). ლოგიკური სტრუქტურა
კი წარმოადგენს საერთო დისკური სივრცის დაყოფას გარკვეულ ნაწილებად, სექტორების გაერთიანებას,
რომელთაც გააჩნიათ რიგითი ნომერი, მათზე განთავსებულია სპეციფიკური ინფორმაცია (მაგ.
MBR - მთავარი ჩამტვირთველი სექტორი, ფაილების განლაგების ცხრილი, დისკის ძირითადი
კატალოგი, ადგილი მონაცემებისათვის ფაილების შესანახად). ძირითადი მახასიათებლებია
მეხსიერების მოცულობა და ინფორმაციის წაკითხვის სიჩქარე. მეხსიერების მოცულობა: გავრცელებულია
64 გიგაბაიტიდან 500 გიგაბაიტამდე მოცულობის. ინფორმაციის წაკითხვა/ჩაწერის სიჩქარე:
დღეისათვის ძირითადად 200-500 მეგაბაიტი/წამში, მისი სიჩქარე საშუალოდ 2-3-ჯერ აღემატება
მყარი დისკის წაკითხვა/ჩაწერის სიჩქარეს.ოპტიკური დისკები და დისკ წამკითხველები. არსებობენ CD, DVD და Blu-ray
დისკები და მათი დისკ-წამკითხველები. დისკზე ინფორმაციის ჩაწერა და წაკითხვა ხორციელდება
ლაზერის სხივის მეშვეობით, ძირითადი მახასიათებლებია: ტიპი, მეხსიერების მოცულობა და
ინფორმაციის გადაცემის სიჩქარე. ოპტიკური დისკების ტიპებია: CD-R - მასზე შესაძლებელია
ინფორმაციის მხოლოდ ერთხელ ჩაწერა, CD-RW - ინფორმაციის ჩაწერა შესაძლებელია მრავალჯერ,
DVD–R - CD-სთან შედარებით დიდი მოცულობის, შესაძლებელია ინფორმაციის ერთჯერ ჩაწერა,
DVD-RW - ინფორმაციის ჩაწერა შესაძლებელია მრავალჯერ, Blu-Ray Disc (BD-R) - არის
DVD-სთან შედარებით დიდი მოცულობის, შესაძლებელია ინფორმაციის ერთჯერ ჩაწერა,
Blu-Ray Disc (BD-RE) - შესაძლებელია ინფორმაციის მრავალჯერ ჩაწერა. მეხსიერების მოცულობა:
CD დისკის შემთხვევაში 650 - 700მეგაბაიტი, DVD დისკის შემთხვევაში 4,7 გბაიტიდან
- 8,5გბაიტამდე, blu-ray-ის შემთხვევაში საშუალოდ 50 გიგაბაიტს, თუმცა როგორც DVD,
ისე Blu-ray დისკები არსებობს უფრო დიდი მოცულობისაც. მეხსიერების ბარათები. წარმოადგენენ კომპაქტურ, ელექტრულ დამმახსოვრებელ
მოწყობილობას, რომელიც გამოიყენება ციფრული ინფორმაციის შესანახად, ფართოდ გამოიყენება
სხვადასხვა ციფრულ მოწყობილობაში (ფოტოაპარატი, კამერა, მობილური ტელეფონი.კლავიატურა ,
ხდება კომპიუტერში
ინფორმაციის შეტანა და კომპიუტერის მართვა. თანამედროვე კლავიატურაზე განლაგებულია
დაახლოებით 104 კლავიში. მისაერთებლის მიხედვით არსებობს სამი ტიპის: • PS/2 - ერთება
დედაპლატის შესაბამის PS/2 მისაერთებელში, • USB – ერთდება დედაპლატის USB მისაერთებელში,
• Wireless – დედაპლატასთან კავშირს ამყარებს უკაბელო, რადიო კავშირის მეშვეობით. არსებობს
ასევე სენსორული და ლაზერული კლავიატურები,
მაუსი. ვასრულებთ ჩვენ კომპიუტერთან
შესასრულებელი მოქმედებებს. უკაბელო, USB და PS/2 თაგვები, დღესდღეობით გავრცელებულია
თაგვების ოპტიკურ–დიოდური ტიპი, არსებობდა
ოპტომექანიკურიც (ბურთულიანი), დღეს თითქმის
აღარ გვხვდება. საკმარისია 800 DPI, თუმცა შეიძლება არსებობდეს 5200 DPI–ის მქონე თაგვებიც. პრინტერი: ლაზერული, ჭავლური ბეჭდვის გაფართოება – იზომება
dpi (dot per inch)–ში, წერტილების რაოდენობა დიუმში. მაგალითად 600x300 dpi აღნიშნავს,
რომ პრინტერს შეუძლია ფურცლის ერთ კვადრატულ დიუმში ჰორიზონტალურად 600 და ვერტიკალურად
300 წერტილის დატანა, არსებობს USB მისაერთებლით,
უკაბელო პრინტერები და ქსელური პრინტერები,
რომლებიც ერთდებიან ლოკალურ ქსელში სტანდარტული rj-45 მისაერთებლით და ხელმისაწვდომია
ქსელში ყველა მომხმარებლისათვის. სკანერი. სკანერი - ქმნის გამოსახულების
ციფრულ ასლს, ამ პროცესს ეწოდება სკანირება. მისი ძირითადი მახასიათებლებია: ოპტიკური
გაფართოება, სკანირების სიჩქარე, ფერთა სიღრმე, სკანირების არეალი. ოპტიკური გაფართოება
- იზომება dpi–ში, ვებ კამერა. მაგრდება მონიტორზე, ჩაშენებულია
პორტატული კომპიუტერების მონიტორებში, მისით აღჭურვილია ტელეფონები, პარამეტრებია: მატრიცის გაფართოება, ტიპი, კადრების
სიხშირე. მატრიცის გაფათოება იზომება პიქსელებში
0,3 მეგაპიქსელიდან (320x240 წერტილზე) და მთავრდება 5 მეგაპიქსელით
(2592x1944 წერტილზე), მონიტორი,
მისი ძირითადი დანიშნულება ინფორმაციის მომხმარებლისათვის გამოტანა. LCD თხევადკრისტალური,
PDP პლაზმური, LED შუქდიოდებზე, OLED ორგანულ შუქდიოდებზე. ეკრანის ზომა და ფორმატი:
ზომა იზომება დიაგონალზე დიუმებში (1 დიუმი = 2,54 სანტიმეტრს).
